Dysplazja stawu biodrowego

Dysplazja stawu biodrowego jest schorzeniem ortopedycznym, które bardzo często dotyka psy przede wszystkim dużych ras. Nie jest to jednak regułą i zdarza się, że zmiany chorobowe dotykają także małe psy. Chcąc odpowiednio zadbać o swojego pupila, dobrze jest wiedzieć, czy może on być objęty ryzykiem zachorowania. Znając pierwsze objawy dysplazji, możemy podjąć szybką interwencję i oszczędzić psu niepotrzebnego cierpienia. Zobacz, jak rozpoznać dysplazję stawu biodrowego u psa oraz czym spowodowana jest choroba. Dowiedz się, jakie kroki profilaktyczne podjąć, aby zapobiec rozwojowi choroby.

Co to jest dysplazja i jak zbudowany jest staw biodrowy psa?

Aby dokładnie zrozumieć schorzenie ortopedyczne określane jako dysplazja stawu biodrowego, warto sięgnąć do etymologii samej nazwy, zgodnie z którą słowo dysplazja pochodzi z języka greckiego. Stanowi ono połączenie dwóch innych słów, a mianowicie: plastόs, czyli ukształtowany, ulepiony oraz dis, oznaczające coś wadliwego. Już to krótkie wyjaśnienie natury językowej zarysowuje nam problem, z jakim zmagają się psy dotknięte tą chorobą. Termin dysplazja, wykorzystywany w medycynie, dotyczy zatem nieprawidłowości rozwojowych budowy tkanek i narządów o charakterze złożonym. Właśnie taką konstrukcję stanowi staw biodrowy psa.

Jest to staw kulisty zbudowany z głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego kości miednicznej. Powierzchnie stawowe pokryte są chrząstką szklistą, a całość otoczona jest torebką stawową. Za stabilność struktury stawu odpowiadają więzadła poprzeczne panewki oraz więzadło głowy kości udowej. Aby staw biodrowy dobrze funkcjonował, głowa kości udowej o kulistym kształcie, powinna być ściśle dopasowana do panewki, w zagłębieniu której spoczywa. Za płynne ruchu całej struktury dodatkowo odpowiada maź stawowa. Jej obecność zapobiega otarciom i oporom podczas chodzenia. Uzupełnieniem całości są mięśnie, które umożliwiają wprawianie stawu w ruch. Jednak ta złożona struktura nie zawsze działa tak sprawnie.

Źródło: cowsierscipiszczy.pl

Dysplazja stawu biodrowego, na którą zapadają psy, jest chorobą o podłożu wieloczynnikowym. Za jej rozwój w głównej mierze odpowiadają czynniki genetyczne. Nie są one jednak wyłączną przyczyną. Nie bez znaczenia pozostają tu również uwarunkowania środowiskowe, wśród których można wymieć sposób żywienia psa oraz podejmowaną przez zwierzę aktywność fizyczną. Ponadto, mimo znajomości podłoża choroby, badaczom nie udało się jeszcze ustalić, jakie geny w materiale genetycznym psa, odpowiadają za jej rozwój.

Przypuszcza się, że informacja genetyczna powodująca rozwój choroby zapisana jest nie w jednym, a w kilku różnych genach, co jeszcze bardziej utrudnia jej rozpoznanie. Co ciekawe, geny te mogą być przenoszone nie tylko przez psy cierpiące na tę chorobę, lecz także przez rodziców, u których dysplazja się nie rozwinęła, mimo że byli oni nosicielami choroby. Dodatkowo zmienne bywają czynniki środowiskowe, pod wpływem których rozwój choroby może ulegać pewnym modyfikacjom. Jakie zmiany zachodzą w stawie biodrowym podczas rozwoju choroby? U psa cierpiącego na dysplazję stawu biodrowego dochodzi do rozluźnienia struktur budujących staw biodrowy, czyli panewki, głowy kości udowej i więzadeł, co powoduje, że przestają one być do siebie właściwie dopasowane.

Kość udowa zaczyna w niewłaściwy sposób przemieszczać się w stosunku do położenia panewki, co skutkuje nadwichnięciem lub zwichnięciem w stawie. Wszystko to prowadzi z kolei do zdeformowania struktury anatomicznej stawu oraz postępującego zwyrodnienia stawu. Ta ostatnia przypadłość z czasem coraz bardziej się rozwija, a towarzyszą jej stany zapalne i ból. Czasami dochodzi nawet do zaniku kształtu głowy kości udowej lub spłaszczenia panewki. Warto zwrócić uwagę na to, że dysplazja dotyka nie tylko stawu biodrowego, lecz także innych stawów, na przykład łokciowego. Dla psa cierpiącego na dysplazję stawu biodrowego każdy ruch wiąże się z ogromnym bólem. Aby temu zapobiec, należy być przede wszystkim świadomym tego, czy nasz pies może być narażony na wystąpienie choroby, jakie są jej pierwsze objawy oraz co należy robić w celu zapobiegnięcia rozwojowi choroby.

Powszechnie uważa się, że na dysplazję stawu biodrowego zapadają jedynie psy ras dużych i ciężkich, u których stawy z natury podlegają większemu naciskowi. Jest to jednak tylko część prawdy. Dysplazja stawu biodrowego może dotknąć zarówno duże, jak i małe psy, a nawet niektóre duże koty. Zgodnie z zaleceniem Międzynarodowej Federacji Kynologicznej w kierunku dysplazji należy przebadać aż 25 różnych ras psów. Szczególną uwagę należy ponadto zwrócić na psy otyłe, których problem ten dotyka statystycznie częściej. Wśród dużych psów ryzyko rozwoju dysplazji stawu biodrowego występuje między innymi u przedstawicieli następujących ras:

  • owczarek niemiecki,
  • owczarek kaukaski,
  • owczarek środkowoazjatycki,
  • rottweiler,
  • golden retriever,
  • labrador letrievr,
  • nowoundland,
  • berneński pies pasterski,
  • sznaucer olbrzymi.

Wśród małych psów narażonych na dysplazje stawu biodrowego wymienia się między innymi następujących rasy:

  • yorshire terrier,
  • shih tzu,
  • buldożek francuski,
  • mops,
  • pudel toy.

Aby móc zadziałać w porę i uchronić psa przed bólem, należy go obserwować już od pierwszych miesięcy życia. Na co zwracać uwagę?

Dysplazja stawu biodrowego u psa może się rozwinąć w każdym wieku, ale pierwsze, łagodne objawy można zaobserwować już od trzeciego miesiąca życia. Najczęściej jednak początkowe symptomy widoczne są u psów w wiek od szóstego do dwunastego miesiąca życia, kiedy to zwierzę zaczyna intensywnie rosnąć. Wtedy też psy zaczynają być bardziej aktywne fizycznie. W przypadku łagodniejszej postaci dysplazji zdarza się także, że jej objawy zaczynają się dawać we znaki dopiero u psów w wieku od czterech do pięciu lat. Głównym objawem dysplazji jest jednostronna lub dwustronna kulawizna kończyn miednicznych, która przyjmuje różne stopnie nasilenia.

U cierpiącego na nią psa możemy zauważyć między innymi sztywny chód, ostrożne wykonywanie wszelkich ruchów, problemy z wchodzeniem po schodach oraz wskakiwaniem do samochodu. Ponadto pies dotknięty kulawizną kończyn miednicznych ostrożnie i powoli wstaje z posłania oraz ze szczególną przezornością kładzie się i siada, a także jest mniej ruchliwy, dużo śpi, a nawet po długim wypoczynku niechętnie się porusza. Dorastające szczeniaki zmagające się z tym schorzeniem nie bawią się tak chętnie jak na początku. To powinna w szczególny sposób zwrócić naszą uwagę i skłonić do wizyty i lekarza weterynarii.

Znając pierwsze objawy dysplazji stawu biodrowego u psa i udając się w związku z tym do lekarza weterynarii, warto przekazać mu wszystkie spostrzeżenia, które nas zaniepokoiły. Lekarz, po przeprowadzeniu z nami szczegółowego wywiadu, przystąpi do wykonania odpowiednich badań klinicznych. Powszechnie stosuje się dwie metody, które są pomocne we wstępnym zdiagnozowaniu problemów ze stawami biodrowymi – próbę Ortolaniego oraz próbę Barlowa. Podczas badań zwraca się uwagę na wzajemne położenie panewki i głowy kości udowej. Niektóre z przeprowadzanych badań wymagają wprowadzenia zwierzęcia w stan znieczulenia ogólnego, które powoduje rozluźnienie mięśni i pozwala na wyeliminowanie odruchów napięcia mięśni. Jednak tego typu badania kliniczne nie dają możliwości rozpoznania schorzenia z całkowitą pewnością. Dlatego kolejnym krokiem diagnostyki zazwyczaj jest wykonanie badania RTG, dzięki któremu lekarz weterynarii zyska pełniejszy obraz sytuacji.

Przeprowadzając analizę zdjęć RTG, zwraca się uwagę między innymi na ukształtowanie panewki, ukształtowanie głowy kości udowej, dopasowanie głowy kości udowej do panewki oraz zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych. Wczesne wykrycie choroby, tak jak w wielu innych przypadkach, jest niezwykle istotne, ponieważ pozwala pozwala podjąć odpowiednie środki zaradcze. Lekarz weterynarii, diagnozując dysplazję stawu biodrowego u psa, ocenia także stopień jej zaawansowanie. Istnieją rożne skale służące do oceny rozwoju choroby. W Polsce lekarze posługują się skalą, która została utworzona na podstawie wytycznych Międzynarodowej Federacji Krynologicznej. Klasyfikacja ta wyodrębnia następujące oceny stawu biodrowego:

  • A1 – oznacza, że stawy biodrowe są zdrowe i normalnie ukształtowane,
  • A2 – określa stawy biodrowe jako prawie normalnie ukształtowane,
  • B – oznacza, że stan stawów biodrowych budzi podejrzenia,
  • C1 – oznacza nieznaczną dysplazję,
  • C2 – oznacza umiarkowaną dysplazję,
  • C3 – to stwierdzenie ciężkiej dysplazji.

Jeśli młody pies zostanie zakwalifikowany do poziomy B, konieczne będzie powtórzenie badania po upływie dwóch lat oraz wzmożona obserwacja właściciela, a także odpowiednie środki zaradcze, dzięki którym wyeliminujemy przynajmniej część czynników środowiskowych wpływających na rozwój dysplazji. Jeśli natomiast u badanego psa stwierdzono dysplazję (ocena od C do C3), zostaje on pozbawiony możliwości dalszego rozmnażania się, a ponadto poddaje się go odpowiedniemu leczeniu.

Wybór metody leczenia dysplazji stawu biodrowego u psów zawsze uwarunkowany jest konkretnym przypadkiem. Wpływ na ostateczną decyzję może mieć wiele czynników, a jednym z nich jest choćby stopień rozwoju choroby. Wśród różnych możliwości dostępne są zarówno metody farmakologiczne, jak i chirurgiczne. Jeśli stopień rozwoju dysplazji jest łagodny, na początku wystarczy zastosować środki o charakterze profilaktycznym. Zmian wymagają zazwyczaj sposób żywienia psa oraz podejmowanej aktywności fizycznej. Aby zapobiec rozwojowi choroby, należy kontrolować masę ciała zwierzęcia. Systematyczna dawka ruchu w formie spacerów po stabilnym podłożu oraz pływania bardzo dobrze wpłynie na jego kondycję. Ponadto zalecane są ćwiczenia korygujące postawę kończyn miednicznych.

Dodatkowo u zwierząt, które mają wyraźną predyspozycję do rozwoju dysplazji stawu biodrowego, stosuje się odpowiednie środki farmakologiczne, zawierające składniki takie jak kwas hialuronowy czy siarczan chondroityny. W leczeniu farmakologicznym stosuje się także niesterydowe leki przeciwzapalne. Wśród innych metod nieoperacyjnych warto także zwrócić uwagę na terapię Irap Orthokine Vet. Polega ona na tym, że z krwi pacjenta pobierane są białka ochronne, a następnie podaje się je w odpowiedniej formie choremu.

Taka terapia ma na celu zahamowanie lub spowolnienie procesu zapalnego i niszczenia tkanek. Kiedy stosowane metody zawiodą, wdraża się leczenie operacyjne. Wśród wielu wykorzystywanych technik operacyjnych lekarz weterynarii wybiera tę, która jest najbardziej odpowiednia w sytuacji danego pacjenta. Można wśród nich wymienić między innymi:

  • odnerwienie stawów biodrowych: zabieg, podczas którego usuwane są włókna nerwowe torebki stawowej. Dzięki temu pies przestaje odczuwać ból wynikający z zwyrodnienia stawów. Jednak samo schorzenie nadal się rozwija. Przeprowadzenie tego zabiegu zalecane jest w przypadku bardzo zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych. Wykonuje się go zazwyczaj u starszych psów.
  • potrójna osteotomia kości miednicy: zabieg, podczas którego miednica przecinana jest w trzech różnych miejscach. Dzięki temu sklepienie panewki się obniża i może ona zostać nałożona na głowę kości udowej. Zabieg wykonywany jest u psów w wieku od 5 do 10 miesięcy, u których nie doszło do zmian zwyrodnieniowych. Okres rekonwalescencji trwa około dwa miesiące.
  • młodzieńcze zespolenie spojenia łonowego: wykonuje się go u szczeniąt w wieku od 12 do 20 miesięcy. Jego celem jest zapobiegnięcie rozwojowi zmian zwyrodnieniowych. Podczas zabiegu niszczona jest chrząstka spojenia łonowego oraz zmienia się ułożenie panewki miednicy w stosunku do głowy kości udowej.
  • osteotomia podkrętarzowa: celem tego zabiegu jest zmiana ułożenia głowy i szyi kości udowej oraz okolicy krętarzowej w stosunku do trzonu kości udowej.
  • amputacja głowy i szyi kości udowej: ten zabieg jest rozwiązaniem ostatecznym, stosowanym u pacjentów, u których choroba zwyrodnieniowa jest mocno rozwinięta. Po wykonaniu amputacji wyeliminowany zostaje ból i dochodzi do więzozrostu. Aby zabieg się powiódł pacjent nie może cierpieć na nadwagę i zaniki mięśniowe.
  • protezowanie stawów biodrowych: celem zabiegu jest wstawieniu psu sztucznego stawu biodrowego w miejsce stawu, w którym zaszły zmiany chorobowe spowodowane dysplazją. Zabieg wykonuje się u psów, u których zakończył się już proces wzrostu oraz u których zawiodły inne metody.

Wśród innych technik operacyjnych leczenia dysplazji stawu biodrowego u psa wyróżnia się także plastykę dogrzbietową brzegu panewki, przedłużenie szyi kości udowej, podwójną osteotomię kości miednicy.

Jeśli mamy psa, który może być genetycznie obciążony dysplazją stawu biodrowego, warto od samego początku podejmować działania profilaktyczne, które pomogą uchronić naszego pupila przed rozwojem choroby. Ważnym krokiem będzie podejmowanie regularnych badań pod tym kątem. Dzięki temu w razie jakichkolwiek niekorzystnych zmian będziemy mogli podjąć natychmiastową interwencję. Ponadto należy na co dzień pamiętać o odpowiednio zbilansowanej diecie oraz aktywności fizycznej.

Powinniśmy pilnować, aby nasz pies unikał zbyt intensywnego ruchu, który może prowadzić do urazów i rozwoju choroby. Stawiamy na szybkie spacery, ale wykluczamy skoki przez przeszkody i szybki bieg. Pamiętajmy również o tym, aby dieta naszego psa była dostosowana do jego potencjału energetycznego. Jedzenie, którym karmimy psa powinno być bogate w mikro- i makroelementy niezbędne do prawidłowego rozwoju. Pamiętajmy także o właściwych proporcjach między węglowodanami, białkami i tłuszczami. Jeśli nie jesteśmy pewni, jaka dieta będzie najodpowiedniejsza dla naszego psa, warto skorzystać z profesjonalnej porady lekarza weterynarii.

Sprawdź nasze usługi