Spis treści:
Czym się zajmuje lekarz weterynarii zajmujący się neurologią?
Weterynaryjne badanie neurologiczne
Które objawy wymagają interwencji lekarza?
Zabiegi wykonywane w ramach neurologii psów i kotów
Lekarze z Gliwickiej Kliniki Weterynaryjnej
Czym zajmuje się lekarz weterynarii świadczący usługi związane z neurologią?
Lekarz weterynarii zajmujący się neurologią to osoba trudniąca się zagadnieniami chorób związanych z ośrodkowym oraz obwodowym układem nerwowym. W zestawieniu z nauką, jaką jest neurologia człowieka, w weterynarii wyklucza się aspekty związane bezpośrednio z psychiatrią, czyli behawiorem zwierzęcia. Neurologia zwierzęca skupia się przede wszystkim na leczeniu wszelkich czynników mających negatywny wpływ na układ nerwowy pacjenta. Uszkodzenie systemu nerwowego może być spowodowane czynnikami następującego pochodzenia:
- infekcyjnego,
- naczyniowego,
- metabolicznego,
- żywieniowego,
- zwyrodnieniowego,
- toksycznego,
- wywołanego na skutek genetycznych wad wrodzonych,
- ortopedycznego,
- nowotworowego,
- związanego z zaburzeniami naczyniowo-krążeniowymi,
- wywołanych stanem zapalnym.
Lekarz zajmujący się neurologią odpowiedzialny jest za wykonywanie badań neurologicznych, prawidłowe przeprowadzanie testów diagnostycznych i leczenie pacjentów w stanach zagrożenia zdrowia oraz życia. Ma rozległą wiedzę na temat stosowanych w neurologii specyficznych leków oraz zasad ich dawkowania. Wie, jak zaopiekować się zwierzakiem cierpiącym na następujące objawy problemów neurologicznych:
- otępienie,
- oczopląs,
- osłupienie,
- śpiączka,
- neuropatie i miopatie czaszkowe,
- niezborność,
- nienaturalne przechylenie głowy,
- zaburzenie zmysłu równowagi,
- drżenia ciała,
- zwiotczenie okolic odbytu, ogona oraz pęcherza moczowego,
- niedowład lub porażenie kończyn,
- bóle grzbietu i szyi.
Jak wygląda badanie wchodzące w zakres neurologii weterynaryjnej?
Weterynaryjne badanie neurologiczne dzieli się na kilka etapów. Pierwszym krokiem do zorientowania się w złożoności problemu podopiecznego jest przeprowadzany przez lekarza weterynarii wywiad z właścicielem zwierzęcia.
Wywiad to nic innego, jak szczegółowe pytania zadawane przez lekarza weterynarii właścicielowi. Chodzi o wstępne wykluczenie możliwych przyczyn stanu w jakim znalazło się przyprowadzone do gabinetu zwierzę. Dzięki wywiadowi specjalista ma szansę dowiedzieć się, czy pies lub kot nie miały na przykład kontaktu z jakąkolwiek substancją trującą, czynnikiem zakaźnym, urazem. Czy zaobserwowane objawy mają charakter ostry, czy może też nasilają się od pewnego czasu, a początkowe zmiany nie były interpretowane przez właściciela jako wstępne symptomy tego samego schorzenia.
Dobrym przykładem tego typu objawu jest nasilająca się kulawizna kończyn miednicznych u dużych ras psów, która ciągnie za sobą problemy ze wstawaniem, chodzeniem po schodach oraz stopniowo rozwijający się niedowład. Często zdarza się, że właściciele, korzystając ze znalezionych w internecie informacji, symptomy tego typu mylnie interpretują jako objawy dysplazji stawów biodrowych. W badaniu klinicznym oraz obrazowym niejednokrotnie okazuje się, że przyczyną kulawizny kończyn miednicznych u dużych ras psów jest rozwijający się ucisk na włókna końskiego ogona (końcowy odcinek rdzenia kręgowego).
Zadaniem właściciela zwierzęcia jest więc przypomnienie sobie wszystkich odstających od normy zachowań ulubieńca, zmian wprowadzonych w jego diecie i niepokojących objawów zaobserwowanych w okresie kilku tygodni przed wizytą. Istotne są także data i okoliczności zachorowania przyprowadzonego zwierzaka oraz ewentualne schorzenia występujące u innych zwierząt w gospodarstwie. Warto przed wizytą neurologiczną w spokoju zastanowić się z domownikami nad przebiegiem objawów, a nawet zapisać je sobie i przedstawić lekarzowi by podczas wizyty niczego nie pominąć.
Przed badaniem (oczywiście w miarę możliwości) nie należy podawać ulubieńcom środków przeciwbólowych. Zanim specjalista przystąpi do badania, właściciela czeka jeszcze jedno zadanie. Chodzi o przygotowanie szczegółowej historii leczenia naszego pupila oraz udzielenie wszelkich informacji związanych z dotychczas stosowanymi u zwierzaka lekami.
Kolejnym etapem wizyty jest badanie neurologiczne, czyli podstawowa metoda diagnostyczna w neurologii, w trakcie którego lekarz rejestruje poszczególne odchylenia od stanu prawidłowego u badanego pacjenta, a następnie stara się połączyć je w określony zespół objawów, charakterystyczny dla danej choroby. Specyfika neurologii sprawia, że oprócz diagnozy syndromologicznej (czyli zebrania objawów w zespół – syndrom) i etiologicznej (czyli wnioskowania o przyczynie zaburzeń – etiologii) bardzo istotna jest także diagnostyka topograficzna, co oznacza określenie dokładnej lokalizacji (tzw. ogniska) zaburzeń. Podstawę diagnostyki topograficznej stanowi dokładna znajomość neuroanatomii i objawów uszkodzenia układu nerwowego na poszczególnych jego poziomach.
W neurologii często zdarza się, że objawy mają charakter napadowy. Ataki padaczkowe, miokimie czy mioklonie występują w postaci kilkunastosekundowych zaburzeń, które zdarzają się okresowo. W takich przypadkach zwierzę zazwyczaj nie wykazuje zaburzeń podczas wizyty, jak i nie posiada uchwytnych dla lekarza niedoborów neurologicznych w badaniu. Korzystając z udogodnień współczesnej technologii warto udokumentować występujące objawy na filmie, a następnie pokazać je lekarzowi w trakcie wizyty.
Podczas wizyty ważne jest zachowanie spokoju. Zwierzę tak czy owak cierpi wskutek objawów, nie można go dodatkowo stresować, gdyż wynik badania diagnostycznego mógłby być niemiarodajny.
Czy objawy neurologiczne u zwierzaka muszą oznaczać choroby układu nerwowego? Kiedy neurologia psów i kotów wymaga interwencji weterynarza?
Wizyta u lekarza weterynarii zajmującego się problemami neurologicznymi jest konieczna, gdy zauważamy u zwierzaka symptomy mogące wskazywać na toczące się w organizmie problemy neurologiczne. Nie zawsze oznacza to jednak, że dostrzeżone przez nas objawy jednoznacznie wskazują na poważne schorzenie układu nerwowego.
Zdarza się bowiem, że występują one w sposób wtórny do atakującej pupila choroby podstawowej. Lekarze weterynarii niejednokrotnie stykają się także z przypadkami zwierząt chorych na cukrzycę, u których pojawiają się objawy o charakterze neurologicznym w postaci osłupienia czy nawet śpiączki. U szczeniąt – szczególnie w przypadku ras miniaturowych – często dochodzi do sytuacji odwrotnej, czyli spadku poziomu glukozy, który może objawiać się drgawkami, otępieniem czy zalegiwaniem.
Kolejnym przykładem choroby ogólnej wpływającej na ośrodkowy układ nerwowy jest krążenie wrotno-oboczne. Jest to jednostka chorobowa diagnozowana w większości u młodych zwierząt, w której przyczyną otępienia oraz objawów neurologicznych jest zatrucie metabolitami organizmu, wynikające z nieprawidłowo wykształconego krążenia w obrębie naczyń wątrobowych.
W nowoczesnych klinikach (jak np. Gliwicka Klinika Weterynaryjna) istnieje możliwość wykonania na miejscu badań w kierunku poziomu metabolitów. Dobór odpowiednich badań biochemicznych oraz obrazowych w szybki sposób pozwala na postawienie odpowiedniej diagnozy, a co za tym idzie – ustalenie dalszego leczenia.
Jakie zabiegi wykonuje się w ramach neurologii psów i kotów? Dowiedz się, jakie badania potrafi przeprowadzić weterynarz neurolog!
Pacjent trafiający do gabinetu lekarza weterynarii zajmującego się neurologią w pierwszej kolejności powinien odbyć podstawowe badanie kliniczne oraz neurologiczne. Następnie w zależności od charakteru objawów lekarz zleca początkowe badania krwi obwodowej, tj. morfologię, badania biochemiczne surowicy, serologiczne oraz genetyczne.
Bezpośrednią przyczynę choroby w krótkim czasie ustalić można na podstawie szybkich testów Snap. Przykładowo anaplazmoza (choroba odkleszczowa) oprócz objawów ogólnych, jak wysoka temperatura czy apatia, może dawać również objawy neurologiczne. Podobnie jak choroby wirusowe w postaci panleukopenii, parwowirozy czy wirusowego zapalenia otrzewnej kotów.
W wielu przypadkach należy sięgnąć jednak do bardziej zaawansowanych metod diagnostycznych, jak np. badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.
Choroby o podłożu neurologicznym są tak różnorodne i złożone, że badania kliniczne niejednokrotnie nie wystarczają, aby dokonać jednoznacznego rozpoznania bezpośrednich przyczyn schorzenia. Jednym z zabiegów, który stanowi źródło bardzo cennych informacji o stanie ośrodkowego układu nerwowego, jest pobieranie oraz analiza płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR). Zazwyczaj samodzielne badanie nie pozwala na uzyskanie pełnej diagnozy problemu, jednak najczęściej zmiany w strukturach płynu mózgowo-rdzeniowego skojarzone są ze schorzeniami związanymi z zapaleniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
Przeprowadzenie punkcji (czyli nakłucia umożliwiającego pobranie próbki płynu) możliwe jest jedynie u zwierząt, które nie mają żadnych przeciwwskazań do poddania się zabiegowi znieczulenia ogólnego. Płynu mózgowo-rdzeniowego nie można pobierać także od pacjentów cierpiących na podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Punkcję wykonuje się metodą potyliczną, w której płyn pobierany jest ze zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego, bądź metodą lędźwiową, nakłuwając odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Próbki płynu pobiera się zazwyczaj prosto do jałowych probówek, które powinny zostać poddane badaniu laboratoryjnemu w okresie nie dłuższym, niż na dwie godziny od momentu wykonania zabiegu.
Postawienie (odpowiedniej pod względem lokalizacji zmian) diagnozy w trakcie badania neurologicznego to jeszcze nie wszystko. W Gliwickiej Klinice Weterynaryjnej praca lekarza wykonującego kliniczne badanie neurologiczne w wielu przypadkach musi być uzupełniona badaniem obrazowym jakim jest tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.
Prawidłowe określenie lokalizacji zmian nie daje w większości przypadków pełnej informacji o przyczynie i charakterze zaistniałych objawów. Przykładowo: niedowład kończyn może być wywołany zarówno przez uraz kręgosłupa, dyskopatię czy zator włóknisto-chrzęstny, jak i cystę podpajęczynówkową, zapalenie nerwów obwodowych czy np. chorobę nowotworową kręgu bądź korzeni nerwowych.
W tego typu przypadkach, aby prawidłowo zaplanować leczenie oraz poinformować właściciela o rokowaniu, niezbędne jest wykonanie badania tomografii komputerowej bądź rezonansu magnetycznego.
Szczególnie ważną informacją dla właścicieli jest fakt, iż przy ostrych porażeniach niezwykle ważny jest czas, po którym zwierzę pojawi się u specjalisty!
Dyskopatie
Przy ekstruzji krążka międzykręgowego (dyskopatii) będącej najczęstszą przyczyną niedowładu kończyn miednicznych bądź porażenia czterokończynowego, jednym z objawów, jakie powinny być kontrolowane przez każdego lekarza, jest obecność tzw. czucia głębokiego bólu. W większości przypadków utrata czucia głębokiego bólu trwająca dłużej niż 48 godzin daje możliwości powrotu do sprawności fizycznej zwierzęcia jedynie na poziomie 2%.
Pacjent z porażeniem powinien jak najszybciej trafić do lekarza, który wykona badanie neurologiczne będące jedynie wstępem do przekierowania zwierzaka na badanie obrazowe konkretnego odcinka kręgosłupa. W Gliwickiej Klinice Weterynaryjnej do diagnozowania schorzeń najczęściej stosuje się tomografię komputerową.
Przemieszczenie krążka może być prowokowane różnymi czynnikami, ale najczęściej jest to zwyrodnienie i zwapnienie pierścienia włóknistego. Powoduje to jego osłabienie lub nawet pęknięcie. W ebadaniafekcie dochodzi do przesunięcia jądra miażdżystego w kierunku kanału kręgowego. Jądro miażdżyste może wówczas ulegać wysunięciu poza obwód pękniętego pierścienia włóknistego i jest to tzw. ekstruzja jądra miażdżystego, zwana również typem I Hansena. Zdarza się również, że cały krążek ulega uwypukleniu w kierunku rdzenia – jest to wówczas tzw. protruzja jądra miażdżystego, zwana również typem ll Hansena.
Choroba krążka międzykręgowego powoduje szereg objawów u psów, począwszy od łagodnego bólu do częściowego lub całkowitego porażenia. W większości przypadków obraz kliniczny mieści się jednak pomiędzy tymi dwoma skrajnościami i zależy od miejsca, w którym doszło do uszkodzenia dysku. Zaawansowanie choroby podaje się w 5-stopniowej skali zależnie od stopnia nasilenia objawów:
- stopień 1 – odczucia bólowe, niechęć do ruchu,
- stopień 2 – ból, niezborność, początki niedowładu,
- stopień 3 – silny niedowład z zachowaniem czucia,
- stopień 4 – porażenie, zachowane czucie bólu głębokiego,
- stopień 5 – porażenie, brak czucia bólu głębokiego.
Przy dyskopatii odcinka szyjnego w większości przypadków pojawia się ból i zmniejszony zakres ruchów, sztywność i przykurcze mięśni karku i szyi oraz niskie trzymanie głowy. Może dołączyć się kulawizna jednej lub obydwu kończyn piersiowych. W ciężkich przypadkach dochodzi do osłabienia lub porażenia czterokończynowego.
Jeżeli przemieszczenie krążka dotyczy odcinka piersiowo‑lędźwiowego, obserwuje się ból i sztywność tylnej części ciała, wygięcie kręgosłupa ku górze, niechęć do ruchu, zaburzenia oddawania moczu i kału oraz niedowłady i porażenie kończyn miednicznych.
W przypadku dyskopatii końcowego odcinka lędźwiowego dochodzi do porażenia wiotkiego kończyn miednicznych.
Jeśli w badaniu tomograficznym stwierdzono ekstruzję z masami dyskowymi powodującymi ucisk rdzenia kręgowego, kolejnym etapem leczenia jest zabieg operacyjny odbarczający ucisk. W zależności od rodzaju przepukliny krążka międzykręgowego (Hansen typ I bądź Hansen typ II) chirurg podejmuje decyzję co do wyboru techniki operacyjnej. W zależności od lokalizacji ucisku techniki te określa się mianem hemilaminektomii, laminektomii, fenestracji, korpektomii i innymi.
Istnieje również ekstruzja krążka międzykręgowego typu Hansena III, w której to niezmineralizowana żelowa masa dysku, uderzając ze znaczną siłą o rdzeń kręgowy, doprowadza do jego anemizacji, niedokrwienia oraz niedowładu. Masa żelu rozpływa się po dnie kanału kręgowego nie powodując trwałego ucisku. Jest to schorzenie występujące najczęściej po urazach mechanicznych i bardzo gwałtownych ruchach. W tym przypadku bardzo często wykonywana jest mielotomografia (podanie środka cieniującego do przestrzeni podpajęczynówkowej) bądź badanie rezonansem magnetycznym w celu wykluczenia ucisku. Tego rodzaju ekstruzja nie wymaga zabiegu operacyjnego a jedynie leczenia zachowawczego oraz intensywnej rehabilitacji. Lekarz jednak musi mieć stuprocentową pewność o braku ucisku na rdzeń kręgowy.
Złamanie kręgosłupa
Także pacjenci po złamaniach kręgosłupa mogą być diagnozowani i leczeni w Gliwickiej Klinice Weterynaryjnej. Historie zwierząt bywają różne: wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości czy pogryzienia potencjalnie mogą zakończyć się przerwaniem ciągłości szkieletu kręgosłupa, wklinowaniem łuków kręgów, a co za tym idzie – tak niebezpiecznym naciskiem na rdzeń kręgowy, mogącym prowadzić do trwałej niepełnosprawności zwierzęcia. Tutaj znów nieodzownymi badaniami okazują się ocena neurologiczna oraz tomografia komputerowa dające pełny obraz zmian w szkielecie. Musimy pamiętać jednak, że badanie to ma pewne ograniczenia – nie jesteśmy w stanie strukturalnie określić uszkodzenia samego rdzenia kręgowego. Natomiast szczegółowo przeprowadzone badanie neurologiczne w połączeniu z obrazowaniem tomografią pozwala nam na przedstawienie właścicielom zwierząt właściwego leczenia oraz rokowania pacjenta. W Gliwickiej Klinice Weterynaryjnej wykonujemy zabiegi operacyjne dystrakcji i stabilizacji kręgów m.in. przy pomocy stabilizatorów, płyt SOP czy grotowkrętów.
Zespół końskiego ogona
To ciężka choroba dotycząca głównie psów ras dużych i olbrzymich. Z powodu ucisku na nerwy końskiego ogona i ucisku na korzenie nerwu kulszowego dochodzi do stopniowego porażenia kończyn miednicznych. Jako pogranicze dwóch funkcjonalnych stref kręgosłupa, połączenie ostatniego kręgu lędźwiowego i kości krzyżowej poddawane jest dużym obciążeniom. Odcinek lędźwiowy jest miernie ruchomy, natomiast odcinek krzyżowy (kość krzyżowa to trzy kolejne kręgi zrośnięte w jedną całość) zupełnie sztywny. Jeśli ze względu na masę ciała oraz intensywność pracy obciążenia te stają się zbyt duże, pojawiają się objawy zwyrodnienia owych struktur i ich deformacje: niestabilność oraz podwichnięcia wraz z protruzją lub ekstruzją krążka międzykręgowego na pograniczu odcinka lędźwiowego oraz kości krzyżowej.
Tuż po badaniu neurologicznym nasi pacjenci diagnozowani są przy pomocy tomografii komputerowej. Operacje kręgosłupa najczęściej doprowadzają do zatrzymania postępującej choroby, a nawet do pełnego wyleczenia, jeżeli pacjent trafia do nas odpowiednio wcześnie. Nieodłącznym etapem leczenia pacjentów po operacjach kręgosłupa jest rehabilitacja, na którą trafia praktycznie każdy zwierzak leczony w naszej Klinice.
Padaczka psów i kotów
Lekarze weterynarii zajmujący się neurologią diagnozują i leczą padaczki. Często do ustalenia przyczyn i wybrania sposobu leczenia oprócz badania klinicznego konieczne są także badania krwi, zdjęcia RTG czy tomografia komputerowa.
Szukasz pomocy neurologicznej dla psa lub kota w województwie śląskim? Odwiedź weterynarzy neurologów z Gliwickiej Kliniki Weterynaryjnej!
Neurologia weterynaryjna to poważne zagadnienie, które należy powierzyć wyłącznie profesjonalistom. Jeśli szukasz lekarza weterynarii, który ma wiedzę związaną z badaniami związanymi z układem nerwowym, koniecznie odwiedź specjalistów z Gliwickiej Kliniki Weterynaryjnej!
Klinika stanowi niezwykle nowoczesny zakład lecznictwa weterynaryjnego, który przyjmuje zarówno zwierzęta towarzyszące, jak i egzotyczne. Oferujemy bardzo szeroki zakres usług związanych z profilaktyką i leczeniem pacjentów. W skład Gliwickiej Kliniki Weterynaryjnej wchodzi także placówka szpitala, w której oferowana jest profesjonalna opieka weterynaryjna.
Poza szerokim zakresem świadczeń związanych z neurologią Klinika oferuje również wiedzę i doświadczenie z następujących dziedzin:
- chirurgia,
- kardiologia,
- okulistyka,
- stomatologia,
- dermatologia,
- onkologia,
- diagnostyka obrazowa,
- tomografia komputerowa,
- położnictwo i rozród,
- rehabilitacja,
- profilaktyka,
- oraz wszelkiego rodzaju zaawansowane badania laboratoryjne.
Przyprowadź zwierzaka do Gliwickiej Kliniki Weterynaryjnej i oddaj go w ręce specjalistów!
