Wrodzone przemieszczenie moczowodów

Nietrzymanie moczu u psa to problem, z którym mogą się borykać zarówno właściciele szczeniąt, dorosłych psów i suk, jak i bardzo starych psów. O ile u tych ostatnich problem może się wydawać związany wyłącznie z wiekiem, o tyle u młodszych zwierząt powoduje dziesiątki pytań. Dowiedz się, co jest przyczyną tego kłopotliwego schorzenia u Twojego pupila i jak sobie z nim poradzić!

Spis treści
Definicja problemu
Problem u młodych psów i szczeniaków
Wrodzone przemieszczenie moczowodów
„Popuszczanie” u psa lub suki po kastracji lub sterylizacji
Co ze starymi psami?
Leczenie problemu

Czym jest nietrzymanie moczu u psa? Specjaliści z Gliwickiej Kliniki Weterynaryjnej odpowiadają!

Nietrzymanie moczu u psa zdecydowanie nie dotyczy sytuacji, w których pies nienauczony czystości załatwia swoje potrzeby w domu. Nie możemy też mówić o nietrzymaniu moczu wówczas, gdy zapomnimy wyprowadzić naszego pupila odpowiednio często, przez co jednorazowo załatwi się on w mieszkaniu. Nietrzymanie moczu to o wiele poważniejszy problem. Może być ono związane z kłopotami zdrowotnymi lub behawioralnymi. Wbrew pozorom stosunkowo łatwo powinniśmy odróżnić, z którym z tych problemów mamy do czynienia.

Jeżeli bowiem pies popuszcza mocz wyłącznie podczas zabawy czy ze strachu, co określa się niekiedy emocjonalnym nietrzymaniem moczu, mamy zdecydowanie kłopot z zachowaniem psa i jego psychiką. Mimo wszystko konieczna będzie jednak wizyta u lekarza weterynarii, który potwierdzi nasze podejrzenia i upewni się, że nasz pupil nie ma na przykład problemów anatomicznych związanych z nieprawidłową budową cewki moczowej, gruczołu krokowego, pochwy czy pęcherza moczowego. Tego typu wady zwykle koryguje się bowiem operacyjnie.

Problem emocjonalnego nietrzymania moczu – po potwierdzeniu u lekarza weterynarii braku jakichkolwiek innych kłopotów ze zdrowiem naszego pupila – możemy rozwiązać przede wszystkim na poziomie behawioralnym. Pomoże nam tu konsultacja z doświadczonym psim behawiorystą lub zastosowanie kilku podstawowych porad, które pozwolą zmniejszyć poziom stresu czy strachu u zwierzęcia i pomogą mu się przyzwyczaić do niereagowania w ten niepożądany sposób w przypadku odczuwania nadmiernej radości. Pamiętajmy, aby przede wszystkim:

• nie karcić psa za popuszczanie moczu. To tylko wzmocni jego poziom stresu. O wiele lepszym rozwiązaniem jest nagradzanie go za każdym razem, gdy załatwi się na dworze oraz ignorowanie w przypadku, gdy załatwi się w domu – podobnie jak w przypadku treningu szczeniaka do niebrudzenia w mieszkaniu;
• unikać zbyt wylewnych powitań po wejściu do domu – niech pies przyzwyczaja się, że to normalne, że czasem wychodzimy, a nasz powrót to zwyczajny moment w ciągu dnia, a nie chwila największej radości;
• unikać nachylania się bezpośrednio nad psem – może to wywoływać u niego strach i być przyczyną popuszczania moczu. Podobnie działa też zbytnie przybliżanie twarzy do psiego pyska, co u ludzi oznacza czułość, a u psów odczytywane jest jako wrogość i zagrożenie – zwłaszcza, jeśli się uśmiechniemy, czyli w psim języku wyszczerzymy kły;
• unikać wypracowywania postaw uległych u psa. Jeżeli pies często kładzie się przed nami na plecach, co oznacza w psim świecie całkowitą uległość, nie powinniśmy zaczynać go głaskać – może się wówczas wystraszyć. Lepiej odsunąć się wówczas od niego i zawołać go z pewnej odległości, a kiedy przyjdzie, pochwalić go od razu, zanim jeszcze zdąży znów wywrócić się na plecy.

Problem u młodych psów i szczeniaków

Nietrzymanie moczu u szczeniaków i młodych psów wiąże się zwykle z tym, że nie wiedzą one jeszcze, jak dać znać swojemu nowemu właścicielowi, że potrzebują „wyjść za potrzebą”. Nierzadko jest to też, jak już wspomnieliśmy, kwestia stresu – przeprowadzka do nowego domu, zmiana środowiska i sposobu odżywiania to trzy najważniejsze czynniki, które mogą zdecydowanie zestresować naszego pupila na tyle, aby stracił on kontrolę nad swoim pęcherzem. Niestety równie częste są u szczeniaków również problemy zdrowotne wymagające ingerencji doświadczonego lekarza weterynarii. U młodych psów najczęstszymi schorzeniami są zwykle zapalenie pęcherza lub cewki moczowej, u suczek z kolei młodzieńcze zapalenie pochwy, które najłatwiej będzie zdiagnozować po pobraniu przez nas próbki psiego moczu i dostarczeniu jej do lekarza naszego pupila.

Dużo poważniejszy problem sygnalizuje zwykle popuszczanie moczu przez psa podczas snu lub niezakłócanego żadnymi bodźcami wypoczynku. Wówczas mamy najczęściej do czynienia z całkowitą lub częściową utratą kontroli nad zwieraczami pęcherza, co prowadzi do mimowolnego opróżniania go. Przyczynami, które stoją za tego rodzaju kłopotami, są poważne schorzenia natury neurologicznej lub kłopoty związane z pojawieniem się kamieni w moczu, polipów na pęcherzu czy nawet zmian nowotworowych w organizmie naszego psa. Czasem nieświadome popuszczanie moczu podczas snu powoduje także silne bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego.

Na szczęście tego rodzaju schorzenia są stosunkowo rzadkie u młodych psów i szczeniąt. Oczywiście warto przeprowadzić szczegółowe badania u dobrego lekarza weterynarii – zwłaszcza wówczas, gdy pies dotychczas sygnalizował nam potrzebę wyjścia na dwór lub nie załatwiał się w domu. Nagła zmiana w tej kwestii nie musi jednak dotyczyć tylko sfery zdrowia fizycznego naszego pupila – być może ma on poczucie, że nie poświęca mu się wystarczająco dużo uwagi i próbuje w ten sposób wzbudzić nasze zainteresowanie? Zanim więc wystraszymy się, że to nowotwór, sprawdźmy dokładnie wszystkie inne możliwe przyczyny. Jak widzimy, może być ich naprawdę wiele

Wrodzone przemieszczenie moczowodów (wrodzona ektopia moczowodowa) jako najczęstsza przyczyna wczesnego nietrzymania moczu u psów

Typowym objawem choroby jest występowanie nietrzymania moczu od urodzenia zwierzęcia lub pojawienie się go w wieku szczenięcym. Przyczynami rozwoju ektopii mogą być czynniki dziedziczne i/lub zaburzenia gospodarki witaminowej w organizmie ciężarnej matki. Wyróżniane są dwa rodzaje ektopii moczowodowej (śródścienna i zewnątrzścienna). U psów najczęściej stwierdzana jest jednostronna ektopia śródścienna (moczowód biegnie w ścianie pęcherza moczowego, omija jego światło i otwiera się do światła cewki moczowej).

Diagnostyka wady opiera się na zebraniu odpowiedniego wywiadu i ustaleniu momentu, w którym właściciel zwierzęcia zauważył zaburzenia w trzymaniu moczu. Potwierdzenie obecności ektopii moczowodowej można uzyskać na podstawie wyników urografii dożylnej, uro-tomografii komputerowej, ultrasonografii i uretrocystoskopii. Najlepszą z tych metod jest uro-tomografia komputerowa. Jest to badanie proste do przeprowadzenia i dobrze tolerowane przez badane zwierzęta. Przed wykonaniem badania zwierzę poddawane jest krótkotrwałemu znieczuleniu ogólnemu, następnie dożylnie wstrzykiwany jest środek cieniujący, który wydalany jest z moczem przez nerki. Kolejnym etapem badania jest wykonanie tomografii komputerowej jamy brzusznej. Pozwala to na uwidocznienie struktur układu moczowego i dokładne prześledzenie przebiegu moczowodów.

Skuteczne leczenie ektopii wymaga przeprowadzenia operacji korygującej nieprawidłowe ujście moczowodu. W przypadku ektopii śródściennej można dokonać stomatyzacji ektopowego moczowodu na wysokości trójkąta pęcherza moczowego (neoureterostomii) lub jego replantacji (neoureterocystostomii).

Klasyczny dostęp operacyjny wykorzystywany do leczenia ektopii moczowodowej u małych zwierząt wymaga szerokiego otwarcia jamy brzusznej cięciem sięgającym od pępka do spojenia łonowego. Alternatywą dla tego dostępu, stosowaną u dzieci, może być przeprowadzenie zabiegu przy wykorzystaniu ograniczonego dostępu do jamy brzusznej, czyli minilaparotomii. U psów zabieg polega na wykonaniu krótkiego cięcia w linii pośrodkowej jamy brzusznej (długości około 5 cm.), w okolicy ostatniej pary sutek. Po otwarciu jamy brzusznej pęcherz moczowy jest przemieszczany poza nią i wykonywana jest operacja na moczowodach. Zabieg kończy się odprowadzeniem pęcherza z powrotem do jamy brzusznej i zamknięciem rany operacyjnej.

W okresie pooperacyjnym zwierzęciu podawane są antybiotyki i leki przeciwbólowe. Przez 10 dni po zabiegu konieczne jest ograniczenie ruchu zwierzęcia i ochrona rany operacyjnej przed lizaniem. Ze względu na małą inwazyjność zabiegu operowane zwierzęta szybko wracają do zdrowia.

„Popuszczanie” u psa lub suki po kastracji lub sterylizacji

Nietrzymanie moczu u suki po sterylizacji zdarza się znacznie częściej niż u psa po kastracji. Jest to związane przede wszystkim z faktem, że u psów często kastrację wykonuje się po to, aby zapobiec przypadkom popuszczania moczu. Wiąże się ono często na przykład z pobudzeniem seksualnym lub koniecznością zaznaczenia swojej pozycji w stadzie w przypadku, gdy w domu pojawia się nowy pies czy nawet… nowe dziecko. Aby zwrócić na siebie uwagę i zaznaczyć swoją obecność, niewykastrowane psy będą bowiem chciały oznaczyć swój teren. Dorosłe psy mogą jednak również – podobnie jak ludzie – mieć problemy z przerostem prostaty. Najłatwiej zauważyć to wówczas, gdy dorosły pies popuszcza kilka kropli moczu już po zakończeniu jego oddawania lub jeżeli w jego moczu możemy zaobserwować pojedyncze kropelki krwi. Prostata u psów rozrasta się na zewnątrz, a jej przerostowi towarzyszy często stan zapalny, który jest przyczyną pojawienia się krwi w moczu zwierzęcia. Ze względu na zagrożenia płynące z rozwoju nieleczonego stanu zapalnego sytuacji tego typu nie wolno bagatelizować – konieczna będzie jak najszybsza wizyta u lekarza weterynarii i podjęcie odpowiedniego leczenia. Najczęściej zaleca się tu właśnie kastrację, która prowadzi do zaniknięcia pozbawionego dopływu hormonów gruczołu. Lekarz powinien jednak najpierw sprawdzić, czy pies aby na pewno ma kłopoty z prostatą – często schorzenie to mylone jest z podobnie objawiającymi się chorobami takimi jak kamica pęcherza moczowego czy cewki moczowej.

U suk, zwłaszcza w przypadku większych ras, ważących od 20 kg w górę, popuszczanie moczu często występuje dopiero po zabiegu sterylizacji. Jest to związane ze spadkiem poziomu hormonów. Układ moczowy psa jest bowiem kontrolowany przez żeńskie hormony płciowe, których poziom spada po sterylizacji w wyniku usunięcia macicy i jajników, które powinny je produkować. O ile większość suk radzi sobie z tą zmianą w poziomie hormonów, o tyle u części z nich – szacuje się, że jest to około 20% suk dużych ras – problem może wystąpić w ciągu od kilku dni do nawet kilku tygodni po zabiegu. Poziom hormonów spada bowiem z czasem, a nie w momencie usunięcia przydatków, przez co skutki zabiegu mogą uwidocznić się dopiero po miesiącu czy dwóch, a niekiedy nawet jeszcze później.

Posterylizacyjne nietrzymanie moczu wymaga diagnostyki wykluczającej inne choroby układu moczowego, najczęściej wykonuje się badanie moczu, USG jamy brzusznej oraz badanie krwi. Rozpoznanie pozwala nam na podjęcie leczenia, które wiąże się z podawaniem leków doustnych, najczęściej do końca życia zwierzęcia. Leczenie jest jednak na tyle nieinwazyjne, że nie utrudnia w znacznym stopniu życia właściciela ani jego pupilki.

Nietrzymanie moczu u starych psów – czy to normalne, że stary pies „popuszcza”? Odpowiadają lekarze weterynarii

Nietrzymanie moczu u starych psów uznaje się za jeden z kłopotów związanych z ich wiekiem – wielu właścicielom wydaje się, że to normalne, że stary pies popuszcza czasem mocz. Nie jest to jednak prawdą. W przypadku gdy pies, który do tej pory nauczony był załatwiać się tylko na dworze, nagle zaczyna robić to w domu, a nawet w swoim posłaniu, możemy mieć niemal pewność, że w jego organizmie dzieje się coś niedobrego. U starych psów – zwłaszcza wykastrowanych, spokojnych i niemających raczej poważnych problemów behawioralnych – dużo rzadziej występują bowiem wszystkie niefizyczne przyczyny nagłego nietrzymania moczu. Częstszą przyczyną problemów z nietrzymaniem moczu są u nich problemy neurologiczne, schorzenia stawów i kręgosłupa lub problemy związane ogólnie z narządami wewnętrznymi. Powodem nietrzymania moczu może być również pojawienie się kamieni w pęcherzu i cewce moczowej, powodujące pieczenie i popuszczanie moczu, lub – niestety – postępujący nowotwór lub inne poważne zmiany, takie jak choćby kłopoty w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby.

Nietrzymania moczu u starego psa w żadnym wypadku nie należy lekceważyć. Jeżeli nasz pupil spędził z nami już ponad 10 lat, warto zadbać o to, aby również ostatnie lata jego życia były maksymalnie komfortowe zarówno dla niego, jak i dla nas jako jego właścicieli i przewodników. Nie ignorujmy więc problemu i absolutnie nie próbujmy karcić psa za niezdolność do utrzymania czystości w domu. Koniecznie wybierzmy się jednak do lekarza weterynarii i zacznijmy od podstawowego badania moczu, a następnie wykonajmy wszystkie inne procedury, jakie zleci nam doświadczony lekarz. Nie próbujmy leczyć psa domowymi sposobami, kierując się dobrymi radami znajomych czy rodziny, którzy znali kiedyś kogoś, kto znał kogoś, kto miał psa, któremu wystarczyło podać tabletkę czy dawać mniej wody przed snem. Bez zalecenia lekarza weterynarii w żadnej sytuacji nie powinniśmy ograniczać psu dostępu do wody ani podawać żadnych leków!

Co robić, gdy pies popuszcza krople moczu? Dowiedz się, jak wygląda leczenie!

Jak już wspomnieliśmy, jeżeli pies popuszcza krople moczu, konieczne będzie leczenie nietrzymania moczu pod okiem doświadczonego lekarza weterynarii. Będzie on w stanie zadecydować, jakie badania należy bezzwłocznie wykonać, aby postawić właściwą diagnozę, a następnie zaleci konkretne sposoby leczenia. Jak już wiemy, w zależności od przyczyny nietrzymania moczu mogą to być między innymi sposoby takie jak:

• podanie uzupełniającej terapii hormonalnej,
• operacja korygująca nieprawidłowy kształt cewki moczowej, pochwy, prostaty lub pęcherza moczowego,
• kastracja w przypadku psów cierpiących z powodu przerostu prostaty,
• podanie odpowiedniego rodzaju antybiotyku w przypadku bakteryjnego zapalenia cewki lub pęcherza moczowego.

To jednak nie wszystkie z metod – nie wymieniliśmy zresztą wszystkich przyczyn nietrzymania moczu, lecz jedynie te najpopularniejsze. Pamiętajmy, że artykuł ten ma jedynie charakter informacyjny i nie powinien stać się podstawą do samodzielnego postawienia diagnozy naszemu pupilowi i wdrożenia leczenia, które wydaje nam się odpowiednie. Podkreślamy bowiem raz jeszcze, że nietrzymanie moczu często jest związane z poważnymi problemami zdrowotnymi i nie powinniśmy zwalać go zawsze na karb wieku psa. Psy nie popuszczają bowiem moczu tylko w wieku szczenięcym lub gdy są już stare. Również kilkuletnie zwierzęta w sile wieku mogą borykać się z tym niezbyt przyjemnym dla psa i jego właściciela kłopotem ze względu na stan emocjonalny bądź fizyczny. W razie zauważenia tej przypadłości u naszego pupila powinniśmy więc koniecznie skontaktować się z lekarzem weterynarii w celu przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki, określenia źródła problemu i obrania odpowiedniej metody leczenia.

Co robić, gdy zauważymy problem?

Jeżeli zauważymy, że nasz pies nagle zacznie popuszczać mocz, w którym znajduje się krew, lub nietrzymanie moczu połączy się u niego z paraliżem tylnych łap i problemami w poruszaniu się, nie powinniśmy zwlekać. Warto mieć na taką sytuację przygotowany kontakt do najbliższej kliniki weterynaryjnej. W Gliwicach przy ul. Toszeckiej 19 działa Gliwicka Klinika Weterynaryjna, w której doświadczeni lekarze weterynarii z pewnością pomogą naszemu pupilowi.